Tgħannieqa sħuna: Tisħin, Iżolament u Kwalità tal-Ħajja aħjar fiċ-Ċekja

Fl-Ewropa kollha, in-NextGenerationEU qed jiffinanzja inizjattivi li jappoġġjaw it-tranżizzjoni lejn enerġija nadifa u t-tkabbir sostenibbli u inklużiv. Permezz tal-pakkett ta’ stimolu ffinanzjat mill-UE, iċ-Ċekja qed tiddedika €360 miljun biex tagħti spinta lill-effiċjenza enerġetika fil-bini residenzjali. Wara li rċevew finanzjament għall-protezzjoni kontra t-temp u l-iżolament, ir-residenti tal-blokka residenzjali SVJ Revoluční fi Frýdek-Místek fl-aħħar qed jesperjenzaw il-benefiċċji ta’ għajxien verament modern. 

Mibni f’nofs is-seklu 20, il-bini ta’ tmien sulari kien waqa’ fi stat ta’ nuqqas ta’ tiswija f’dawn l-aħħar snin, ibata minn tnixxijiet konsistenti u iżolament fqir. Bis-saħħa ta’ self bankarju, il-finanzjament tan-NextGenerationEU, u r-riżorsi miġburin flimkien permezz tal-assoċjazzjoni tas-sidien tad-djar, ir-renovazzjonijiet twettqu fl-2023. Ir-residenti lokali Anna Kamenišťáková u l-president tal-assoċjazzjoni tas-sidien tad-djar Zbyněk Pětník offrewlna xi għarfien. 

Ir-renovazzjonijiet tejbu l-kwalità tal-ħajja tar-residenti?  

AK: Daż-żgur! Mingħajr l-iżolament l-ġdid, eventwalment konna niffriżaw! Fix-xitwa, konna nsaħħnu l-appartament b’mod kostanti u dan kien għali ħafna. It-tnixxijiet kienu wkoll ta’ tħassib, peress li t-tnixxijiet kienu qed jagħmlu ħsara lill-bini u jegħrqu ż-żoni ta’ taħt l-art. Sa mir-renovazzjoni, l-għajxien hawnhekk hu aktar pjaċevoli kemm fix-xitwa kif ukoll fis-sajf. 

ZP: L-appartamenti issa huma aktar komdi, naturalment, iżda l-iffrankar tal-ispejjeż kien l-akbar benefiċċju. Qabel, l-iżolament kien iwassal biex ir-residenti jonfqu dejjem aktar fuq il-kontijiet tat-tisħin tagħhom, għax l-ispejjeż żdiedu ħafna f’dawn l-aħħar snin. L-iżolament il-ġdida għamel differenza kbira. Aħna nistmaw li r-residenti se jiffrankaw madwar 20% fil-kontijiet tat-tisħin tagħhom.  

“Mir-renovazzjoni, l-għajxien hawnhekk hu aktar pjaċevoli kemm fix-xitwa kif ukoll fis-sajf.”  

– Anna Kamenišťáková, Residenta Lokali 

 Kien hemm xi sfidi biex il-proġett jitnieda?  

AK: Għall-ewwel kien diffiċli, peress li l-bini hu proprjetà bi sjieda konġunta u kellna nilħqu ftehim. Il-blokka għandha tmien sulari u ħafna okkupanti. Xi wħud eżitaw jew oġġezzjonaw għall-ewwel, iżda ladarba raw il-benefiċċji ta’ iżolament aħjar u rrealizzaw il-firxa tal-ħsara li kienu qed jikkawżaw it-tnixxijiet, dawn bidlu fehmithom. 

ZP: Xi residenti ħtiġilhom jiġu konvinti. Bħala president tal-assoċjazzjoni tas-sidien tad-djar, niffaċilita d-diskussjonijiet u nippromwovi l-kunsens. Ir-renovazzjonijiet ipproteġew il-bini kontra l-klima u għamluh aktar effiċjenti fl-użu tal-enerġija, iżda ġab miegħu spiża. Fortunatament, il-finanzjament tal-UE fisser li ma kellniex bżonn self daqshekk kbir għar-renovazzjoni. Kellna ħafna laqgħat, smajna t-tħassib ta’ kulħadd, u eventwalment ilħaqna ftehim.  

“Fortunatament, il-finanzjament tal-UE fisser li ma kellniex bżonn self daqshekk kbir għar-renovazzjoni.”  

– Zbyněk Pětník, President tal-Assoċjazzjoni tas-Sidien 

 Minbarra t-tisħiħ tal-effiċjenza enerġetika u l-eliminazzjoni tat-tnixxijiet, kien hemm benefiċċji oħrajn? 

AK: Issa hu aktar kwiet. Hemm triq mimlija nies taħt u supermarket kbir madwar it-triq. Konna nisimgħu ħafna traffiku, iżda t-twieqi l-ġodda huma ħafna aħjar biex nikkanċellaw dan l-istorbju. Il-bini hu wkoll isbaħ. Dħalna noqogħdu f’dan l-appartament fl-1983, u l-blokk kien verament iddeterjora minn dak iż-żmien. Qabel ir-renovazzjoni, biex niċċajtaw konna ngħidu li kien donnu bejta ta’ għasfur mitluqa. Issa, jidher aktar frisk u aktar nadif. 

ZP: Naħseb li s-Sinjura Kamenišťáková qalet kollox. L-appartamenti issa huma spazji aktar sħan, aktar komdi u aktar silenzjużi biex wieħed jgħix fihom. Il-bini jidher aħjar u għandu prestazzjoni aħjar. Aħna lkoll sodisfatti bl-eżitu. 

Proġetti bħar-renovazzjonijiet tal-SVJ Revoluční qed iseħħu fiċ-Ċekja kollha. Huma juru b’mod xieraq xi wħud mill-prijoritajiet ewlenin tan-NextGenerationEU; it-tisħiħ tal-inklużjoni soċjali u territorjali, it-titjib tal-kundizzjonijiet tal-għajxien, u l-aċċellerazzjoni tat-tranżizzjoni ekoloġika. Permezz ta’ investiment intelliġenti u mmirat fl-iżolament u l-elementi strutturali, blokok tad-djar bħal dawn qed isiru aktar effiċjenti fl-użu tal-enerġija, jaħlu anqas u huma eżemplari aħjar ta’ futur aktar sostenibbli.