Μελλοντική ανάπτυξη: Ευνοϊκή για το κλίμα αναδάσωση στην Τσεχία

Η δέσμη κινήτρων NextGenerationEU συμβάλλει στην προώθηση της πράσινης μετάβασης και της έξυπνης, βιώσιμης και συμπεριληπτικής ανάπτυξης. Στην Τσεχία, επενδύονται 360 εκατ. ευρώ από τα κονδύλια του NextGenerationEU για δάση ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή, με βασική προτεραιότητα την αναζωογόνηση των πράσινων περιοχών και την επιδίωξη πιο φιλικής προς τη βιοποικιλότητα δασοκομίας μετά την καταστροφική προσβολή από σκολύτη. 

Η δασική περιοχή γύρω από το Měřín, στην περιφέρεια Vysočina, πρόσφατα προσβλήθηκε από σκολύτη, με αποτέλεσμα την υλοτόμηση αναρίθμητων δέντρων και ο δασικός συνεταιρισμός Lesní družstvo obcí Měřín υπέστη τις συνέπειες. Ο συνεταιρισμός φυτεύει σήμερα διάφορα αυτόχθονα είδη δέντρων, με χρηματοδότηση από ποικίλες πηγές, συμπεριλαμβανομένου του NextGenerationEU. Από την έναρξη των εργασιών το 2021 έχουν αναφυτευτεί από τον συνεταιρισμό πάνω από 230 εκτάρια δάσους. Συνομιλήσαμε με τον επικεφαλής δασοκόμο κ. Pavel Bambula για να μας πει την άποψή του. 

Μπορείτε να περιγράψετε το έργο; Πώς αξιοποιήθηκε η χρηματοδότηση από το NextGenerationEU; 

PB: Το NextGenerationEU είναι μία μόνο πηγή χρηματοδότησης, αλλά είναι σημαντική. Χωρίς τα κονδύλια της ΕΕ, η αναδάσωση θα ήταν δύσκολη. Μετά την προσβολή από σκολύτη, ένα μεγάλο μέρος της γης καθαρίστηκε. Για να αποκατασταθούν τα δάση αφήνουμε πίσω μας τη μονοκαλλιέργεια και φυτεύουμε διάφορα συμπληρωματικά είδη δέντρων, από πιο βασικές ποικιλίες έως φυλλοβόλα που «βελτιώνουν» ή αποκαθιστούν το έδαφος, όπως η βελανιδιά και ο σφένδαμος. 

Γιατί είναι σημαντικό να αφήσουμε πίσω μας τη μονοκαλλιέργεια; 

PB: Τα μεικτά δάση είναι ανθεκτικότερα απέναντι στον σκολύτη και τις δυσμενείς συνθήκες. Ωστόσο, η καθολική αναφύτευση με αυτόν τον τρόπο μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στην άγρια πανίδα και τους οικοτόπους. Κατά συνέπεια, φυτεύουμε μόνο μεικτά είδη δέντρων σε οριοθετημένες περιοχές. Τα κωνοφόρα παραμένουν το κύριο είδος, αφού αποτελούν περίπου το 60 % των δέντρων που φυτεύουμε, αλλά ανάμεσά τους υπάρχουν θύλακες με διαφορετικά είδη. 

«Χωρίς τα κονδύλια της ΕΕ, η αναδάσωση εδώ θα ήταν δύσκολη.» 

— Pavel Bambula, επικεφαλής δασοκόμος  

Η φύτευση έχει πάντα επιτυχία ή υπάρχει ποσοστό που πρέπει να φυτευτεί ξανά; 

PB: Περίπου το 5-10 % των δένδρων που έχουν φυτευτεί δεν θα τα καταφέρει με την πρώτη προσπάθεια. Οι βροχοπτώσεις, οι κλιματικές συνθήκες, οι εποχές και η ποιότητα των δενδρυλλίων που λαμβάνουμε παίζουν τον ρόλο τους. Το ποσοστό επιβίωσης επηρεάζεται επίσης από το γεγονός ότι μερικές φορές τα δενδρύλλια μπορεί να φυτεύονται λίγο απρόσεχτα. Δεν μπορεί να υπάρχει πλήρης επίβλεψη σε εργασίες τόσο μεγάλης έκτασης. 

Αντιμετωπίσατε πολλές δυσκολίες στο έργο αυτό; 

PB: Αρκετές. Τρωκτικά προκάλεσαν ζημιές σε δενδρύλλια, καθώς οι πληθυσμοί τους έχουν αυξηθεί στις γύρω γεωργικές περιοχές. Υπήρξαν επίσης διοικητικά εμπόδια, επειδή ζητάμε χρηματοδότηση από διάφορες πηγές, και υπάρχουν κανόνες για το ποια είδη δέντρων μπορούμε να φυτέψουμε και σε ποια μέρη μπορούμε να τα φυτέψουμε. Για παράδειγμα, δεν ήταν εύκολο να πάρουμε άδεια για να φυτέψουμε βελανιδιές σε τέτοιο υψόμετρο. 

«Αν αφήσουμε πίσω μας τη μονοκαλλιέργεια, θα βελτιωθεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του δάσους.» 

— Pavel Bambula, επικεφαλής δασοκόμος  

Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον; Το έργο θα αποφέρει μακροπρόθεσμα οικονομικά οφέλη; 

PB: «Αν αφήσουμε πίσω μας τη μονοκαλλιέργεια θα βελτιωθεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του δάσους.» Έχουμε φυτέψει πάνω από ένα εκατομμύριο δενδρύλλια από το 2021 και η μεγάλης κλίμακας αναδάσωση προσφέρει απασχόληση στους ντόπιους. Θα πρέπει να δημιουργηθούν περιοχές αναψυχής για την αξιοποίηση του τουρισμού, ο οποίος εξακολουθεί να είναι περιορισμένης κλίμακας. Μπορεί και οι ιδιοκτήτες γης στην περιοχή να σκεφτούν να διοργανώσουν εκδηλώσεις. Συνολικά, ένα πλούσιο, υγιές δάσος μόνο οφέλη μπορεί να αποφέρει.

Αντί για βραχυπρόθεσμους οικονομικούς στόχους και λύσεις μονοκαλλιέργειας, το NextGenerationEU προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη και τον σεβασμό για το φυσικό περιβάλλον. Με τη βοήθεια αυτών των κονδυλίων, η πρωτοβουλία αναδάσωσης Lesní družstvo obcí Měřín αποτελεί παράδειγμα έξυπνης επένδυσης σε φυσικούς πόρους. Με τη διαφοροποίηση των ειδών δένδρων και την επαναφορά της γης στην αρχική της κατάσταση με πιο βιώσιμο τρόπο, το έργο προσφέρει στους ντόπιους περισσότερες ευκαιρίες να αποκομίσουν οφέλη τα επόμενα χρόνια.