Przyszły wzrost: ponowne zalesianie w Czechach gatunkami odpornymi na zmianę klimatu

Pakiet zachęcający do zmian – NextGenerationEU – pomaga w transformacji ekologicznej oraz w promowaniu inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu. Czechy inwestują aż 360 mln euro z NextGenerationEU w zalesianie gatunkami odpornymi na zmianę klimatu. W następstwie niszczycielskich ataków drzew przez korniki drukarze kluczowym priorytetem jest rewitalizacja terenów zieleni oraz leśnictwo bardziej sprzyjające bioróżnorodności. 

Spółdzielnia leśna Lesní družstvo obcí Měřín i teren zalesiony w Měřín, w regionie Vysocina, padły niedawno ofiarą masowo pojawiających się korników drukarzy. Konieczna była wycinka dużych połaci lasu. Korzystając z różnych źródeł finansowania, w tym ze środków NextGenerationEU, spółdzielnia podjęła się ponownego sadzenia rodzimych gatunków drzew. Od 2021r., gdy ten projekt ruszył, udało jej się ponownie zalesić ponad 230 hektarów. Pavel Bambula, zarządca lasu, opowiedział nam o tym projekcie. 

Na czym polega Państwa projekt? I co udało się osiągnąć dzięki finansowaniu z NextGenerationEU? 

Pavel Bambula: NextGenerationEU to jedno ze źródeł finansowania, ale bardzo ważne. Bez środków unijnych trudno byłoby podjąć się ponownego zalesienia. Po ataku szkodników wykarczowano większość lasu. Aby go odtworzyć, odchodzimy od monokultury i sadzimy różne, dobrze uzupełniające się gatunki drzew, począwszy od tych najbardziej podstawowych po gatunki drzew liściastych, które ulepszą lub „naprawią” glebę. Są to na przykład dęby czy też jawory. 

Dlaczego tak ważne jest odejście od monokultury? 

PB: Lasy mieszane są bardziej odporne na korniki drukarze i trudne warunki. Nasadzenia tego typu na całym terenie mogłyby jednak rodzić pewne problemy dla dzikich zwierząt i ich siedlisk. Dlatego zdecydowaliśmy się na zalesianie różnymi gatunkami jedynie na odgrodzonych obszarach. Sadzimy przede wszystkim drzewa iglaste, stanowią one 60 procent nowo posadzonych drzew. Wokół nich tworzymy małe strefy z bardziej różnorodnych gatunków drzew. 

„Bez środków unijnych trudno byłoby podjąć się ponownego zalesienia.” 

– Pavel Bambula, zarządca lasu.  

Czy wszystkie nowo posadzone drzewa się przyjmują? Czy jest jakiś odsetek drzew, który trzeba zasadzić ponownie? 

PB: Za pierwszym razem nie przyjmie się około 5-10 procent sadzonek. Opady deszczu, warunki klimatyczne, pory roku oraz jakość danej sadzonki – to wszystko ma wpływ na przeżywalność drzew. Nie bez znaczenia są też pracownicy sadzący drzewa. Zdarza się, że robią to mało delikatnie. Nie możemy tego do końca kontrolować, to jest zbyt duże przedsięwzięcie. 

Czy w trakcie prac pojawia się wiele problemów? 

PB: Całkiem sporo. Sadzonki są uszkadzane przez gryzonie, których liczebność wzrosła na obszarach rolnych znajdujących się nieopodal. Występują też przeszkody administracyjne. Uzyskaliśmy finansowanie z różnych źródeł, a to wiąże się z przepisami określającymi, jakie drzewa możemy posadzić i w jakim miejscu. Na przykład nie jest łatwo uzyskać pozwolenie na posadzenie dębów na tej wysokości. 

„Odejście od monokultury pozwoli nam zapewnić długoterminową żywotność lasów.” 

– Pavel Bambula, zarządca lasu.  

Czego należy spodziewać się w przyszłości? Czy Państwa projekt zagwarantuje długotrwałe korzyści gospodarcze? 

PB: Odejście od monokultury pozwoli nam zapewnić długoterminową żywotność lasów. Od 2021 r. zasadziliśmy ponad milion drzew. To jest projekt na ogromną skalę, który daje mieszkańcom miejsca pracy. Należałoby też stworzyć tereny rekreacyjne, aby przyciągnąć turystów, których nie ma tu wielu. Lokalni właściciele gruntów mogliby współpracować z organizatorami imprez plenerowych. Generalnie zdrowy, bujny las oznacza same korzyści.

Zamiast krótkoterminowych celów gospodarczych i rozwiązań opartych na monokulturze NextGenerationEU wspiera zrównoważony wzrost i dbanie o środowisko naturalne. Dzięki takiemu finansowaniu realizowany przez Lesní družstvo obcí Měřín projekt ponownego zalesiania jest przykładem inteligentnej inwestycji w zasoby naturalne. Zróżnicowanie gatunków drzew i odtwarzanie lasów w bardziej zrównoważony sposób sprawi, że mieszkańcy będą mieli większe możliwości czerpania korzyści z tego projektu w nadchodzących latach.