Tkabbir Futur: Reafforestazzjoni Konxja mill-Klima fiċ-Ċekja

Il-pakkett ta’ stimolu tan-NextGenerationEU qed jgħin biex jixpruna t-tranżizzjoni ekoloġika u jippromwovi t-tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv. Fiċ-Ċekja, xejn inqas minn €360 miljun f’fondi tal-NextGenerationEU qed jiġu investiti f’foresti reżiljenti għall-klima, bir-rivitalizzazzjoni ta’ żoni ekoloġiċi u l-insegwiment ta’ forestrija aktar favur il-bijodiversità bħala prijorità ewlenija wara infestazzjonijiet devastanti tal-ħanfus tal-qoxra tas-siġar. 

Il-kooperattiva forestali Lesní družstvo obcí Měřín u ż-żona tal-imsaġar madwar Měřín, Vysočina, reċentement waqgħu vittmi ta’ infestazzjoni bħal din, b’għadd kbir ta’ siġar maqtugħin bħala riżultat. Il-kooperattiva issa qed tħawwel mill-ġdid diversi speċijiet ta’ siġar indiġeni, b’finanzjament minn diversi sorsi, inkluż in-NextGenerationEU. Minn mindu beda x-xogħol fl-2021, il-kooperattiva reġġħet ħawlet mill-ġdid aktar minn 230 ettaru ta’ foresta. Tkellimna mal-manager tal-foresti Pavel Bambula biex niġbru l-fehmiet tiegħu. 

Tista’ tiddeskrivi l-proġett? Kif għen il-finanzjament tan-NextGenerationEU? 

PB: In-NextGenerationEU huwa biss sors wieħed ta’ finanzjament, iżda wieħed importanti. Mingħajr il-fondi tal-UE, ir-reafforestazzjoni hawnhekk tkun diffiċli. Wara l-infestazzjoni, ħafna mill-art tnaddfet. Biex nirriġeneraw, qed nitbiegħdu minn monokultura billi nħawlu diversi speċijiet ta’ siġar komplementari, minn varjetajiet aktar bażiċi għal siġar deċidwi li “jtejbu” jew isewwu l-ħamrija, bħas-siġar tal-ballut u tas-sikamoru. 

Għaliex huwa importanti li nitbiegħdu minn monokultura? 

PB: Il-foresti mħallta huma aktar reżiljenti kontra l-ħanfus tal-qoxra tas-siġar u l-kundizzjonijiet ħorox. Madankollu, it-tħawwil sħiħ mill-ġdid b’dan il-mod jista’ joħloq problemi għall-organiżmi selvaġġi u l-habitats. B’riżultat ta’ dan, qed inħawlu biss speċijiet ta’ siġar imħallta f’żoni magħluqa. Il-koniferi jibqgħu l-pjantaġġuni primarji, li jikkostitwixxu madwar 60% ta’ dak li nħawlu, b’“oqsma” ta’ speċijiet aktar diversi madwarhom. 

“Mingħajr il-fondi tal-UE, ir-reafforestazzjoni hawnhekk tkun diffiċli.” 

– Pavel Bambula, Manager tal-Foresti  

Il-pjantaġġuni kollha jirnexxu jew hemm perċentwal li jeħtieġ li jitħawlu mill-ġdid? 

PB: Madwar 5-10% tas-siġar imħawla mhux se jgħixu fl-ewwel tentattiv. Il-preċipitazzjoni, il-kundizzjonijiet klimatiċi, l-istaġuni, u l-kwalità tat-tgħaffiġ li nirċievu lkoll għandhom impatt. Ir-rata ta’ sopravivenza hija influwenzata wkoll mill-ħaddiema li jħawlu s-siġar, li xi drabi jistgħu jagħmlu dan b’mod tqil. Din hija xi ħaġa li ma nistgħux nissorveljaw bis-sħiħ operazzjonijiet fuq skala kbira bħal dawn. 

Rajt ħafna sfidi b’dan il-proġett? 

PB: Dak li ħaqqna. Is-siġar żgħar saritilhom ħsara mill-ġrieden, peress li l-popolazzjonijiet tagħhom kibru fiż-żoni agrikoli tal-madwar. Kien hemm ukoll ostakli amministrattivi, peress li qed napplikaw għal finanzjament minn diversi sorsi, b’regoli li jirregolaw liema siġar nistgħu nħawlu u fejn nistgħu nħawluhom. Pereżempju, biex ksibna permess għat-tħawwil tal-ballut f’dan l-għoli kienet diffiċli. 

“It-tbegħid minn monokultura se jtejjeb il-vijabbiltà fit-tul tal-foresta.” 

– Pavel Bambula, Manager tal-Foresti  

X’għandu l-futur? Il-proġett se jġib benefiċċji ekonomiċi fit-tul? 

PB: It-tbegħid minn monokultura se jtejjeb il-vijabbiltà fit-tul tal-foresta. Mill-2021 ħawwilna ’l fuq minn miljun siġar żgħar, u reafforestazzjoni fuq skala kbira tipprovdi impjiegi lokali. Għandhom jiġu żviluppati żoni ta’ rikreazzjoni sabiex jiġi sfruttat it-turiżmu, li għalissa għadu limitat. Is-sidien tal-art lokali jistgħu jikkunsidraw ukoll li jorganizzaw avvenimenti. B’mod ġenerali, foresta abbundanti u b’saħħitha tista’ ġġib biss benefiċċji.

Minflok għanijiet ekonomiċi fuq terminu qasir u soluzzjonijiet monokulturali, in-NextGenerationEU jippromwovi t-tkabbir sostenibbli u r-rispett għall-ambjent naturali. Bl-għajnuna ta’ fondi bħal dawn, l-inizjattiva ta’ reafforestazzjoni ta’ Lesní družstvo obcí Měřín hija eżempju ta’ investiment intelliġenti f’riżorsa naturali. Bid-diversifikazzjoni tal-ispeċijiet tas-siġar u r-riforniment tal-art b’mod aktar sostenibbli, il-proġett joffri lin-nies tal-lokal ċans aħjar li jgawdu l-benefiċċji tiegħu fis-snin li ġejjin.